Willem van Oranje is niet alleen de ‘Vader des Vaderlands’, maar ook voor Delft was hij heel belangrijk. In 1572 betrekt Willem van Oranje het Delftse Sint-Agathaklooster. Lees meer over zijn bewogen leven en bijzondere band met de stad Delft...  

Terug in de tijd - naar 1533

In 1533 wordt Willem van Oranje geboren in het Duitse plaatsje Dillenburg. Op elfjarige leeftijd erft hij van zijn neef het Franse prinsdom Orange en belangrijke bezittingen van Holland. Karel V verbindt twee voorwaardes aan de erfenis: Willem moet het Rooms-Katholieke geloof overnemen en worden opgevoed aan het hof in Brussel. Vanwege de belangrijkheid van de erfenis gaan Willem en zijn ouders akkoord.   

Willem begint zijn loopbaan in dienst van de Rooms-Duitse keizer Karel V. Het blijkt dat de jonge prins zich uitstekend kan redden. Zijn levenshouding wordt gekenmerkt door optimisme en welsprekendheid. En hij blijkt over diplomatieke gaven te beschikken, daarom krijgt hij de bijnaam ‘Willem de Zwijger’. Niet vanwege zwijgzaamheid, maar vanwege zijn gewoonte om nooit het achterste van zijn tong te laten zien.   

Willem de Zwijger Bron Adriaen Thomasz Key Rijksmuseum Amsterdam

Tachtigjarige Oorlog

Meningsverschillen met Karels opvolger, de Spaanse koning Filips II, leiden uiteindelijk tot de Tachtigjarige Oorlog. Willem van Oranje leidt met succes de opstand tegen de Spanjaarden, wat uiteindelijk zorgt voor een onafhankelijk Nederland van de Noordelijke Nederlanden. Het vormt de basis voor onze parlementaire eenheidsstaat en de principes waar Nederlanders zo trots op zijn: vrijheid van godsdienst en vrije meningsuiting.   

De moord

In 1572 betrekt Willem van Oranje het Sint-Agathaklooster, dat later wordt omgedoopt tot Prinsenhof (het huidige Museum Prinsenhof Delft). Hij kiest voor Delft omdat de stad één van de best verdedigbare steden van Holland is.   

In 1580 looft Filips II een beloning uit voor degene die Willem van Oranje vermoordt. Vanaf dat moment worden er verschillende mislukte aanslagen gepleegd, tot 10 juli 1584. Op 10 juli 1584 zit Willem van Oranje met de burgemeester van Leeuwarden in het Prinsenhof te lunchen. Na afloop wil hij de trap naar zijn slaap-/werkkamer oplopen, maar wordt ter plekke doodgeschoten door de Fransman Balthasar Gerards. Zijn laatste woorden in het Frans zijn: “Mijn God, mijn God, heb medelijden met mij en met dit arme volk.” Je kunt de twee kogelgaten en een imitatie van de moord bekijken in Museum Prinsenhof Delft.   

   

Moordhal met kogelgaten in de muur van het Prinsenhof Delft Moordhal in het Museum Prinsenhof Delft met uitbeelding van de moord op Willem van Oranje

Balthasar Gerards

De nacht voor de moord op Willem van Oranje, overnachtte Fransman Balthasar Gerards in een herberg in Delft. Deze herberg is nu een stadsbakkerij ‘de Diamanten Ring’ waar je overheerlijke broodjes kunt kopen (een aanrader!). Op de bewuste 10 juli in 1584 vertrok Balthasar Gerards hier, in alle vroegte met twee geladen pistolen om daarmee de moord op Willem van Oranje te plegen. Het raam op de eerste verdieping boven de winkel vanaf de straatkant gezien, zou de kamer zijn waar Balthasar Gerards heeft overnacht.   

De Franse moordenaar werd al snel na de moord opgepakt en gevangengezet. Als je in Delft in de middeleeuwen een misdaad beging, was de kans groot dat je opgesloten werd in de stadsgevangenis, Het Steen, gevestigd in het 16de-eeuwse Stadhuis. Zo ook Balthasar Gerards. Hij werd opgesloten, gemarteld en ter dood veroordeeld.    

Griezel mee tijdens een spannende rondleiding door de stadsgevangenis! 

Ingang van stadsbakkerij de diamanten ring in Delft

Pieter van Foreest

In 1558 wordt Pieter van Foreest benoemd tot de stadgeneesheer van Delft. Uiteindelijk wordt hij ook de lijfarts van Willem van Oranje. Toen Willem van Oranje vermoord werd, verrichtte Pieter van Foreest samen met collega Cornelis Busennius de lijkschouw en balseming. In Delft zijn er nog verschillende panden waar Pieter van Foreest gewoond en gewerkt heeft.    

Praalgraf

Willem van Oranje is bijgezet in de Nieuwe Kerk. In eerste instantie was dit een sober graf, later besloot men dan ook dat dit niet eervol genoeg was. In 1614 kreeg de Amsterdamse architect en beeldhouwer Hendrick de Keyser de opdracht een nieuw grafmonument te ontwerpen. Dit imposante praalgraf kun je nu nog steeds in de Nieuwe Kerk bewonderen.  

   

Praalgraf van Willem van Oranje in de Nieuwe Kerk

Museum Prinsenhof Delft

Wil je meer ontdekken over het leven van Willem van Oranje? Bezoek dan Museum Prinsenhof Delft. Hier leer je alles over zijn leven, zijn dramatische dood en zijn nalatenschap.

Meer informatie
Ingang van het Museum Prinsenhof Delft Tentoonstellingszaal over Willem van Oranje in 1572 in het Museum Prinsenhof Delft Werkkamer van Willem van Oranje in het Museum Prinsenhof Delft